'Hymne ter eere van den H. Machutus'

In het centrum van Monster staat de N.H. kerk, een driebeukige hallenkerk, die vermoedelijk rond 1500 haar huidige gedaante kreeg door een grootscheepse verbouwing van een oudere kruiskerk. Voor 1572 was deze kerk de parochiekerk van Monster, waar relieken van Machutus, de kerkpatroon, door bedevaartgangers werden bezocht. Monster is een van de oudste parochies in het Westland. De kerken van Den Haag en 's-Gravenzande zijn dochterkerken van Monster.

De katholieke inwoners van Monster beschikten sedert 1572 niet meer over een eigen kerk. Zij bezochten de statie van Poeldijk. Later ging men naar een bedehuis dat was gelegen tussen Monster, Naaldwijk en 's-Gravenzande. In 1790 verleenden de Staten van Holland toestemming dit bedehuis naar Monster te verplaatsen. Deze 'statie van den H. Machutus', die was gelegen aan het Kruithof, thans de Choorstraat, werd in 1803 zelfstandig. In dat jaar vestigde zich ook weer een pastoor in het dorp. In het begin van de 19e eeuw werd in de Choorstraat (nr. 103/105) een nieuwe katholieke kerk gebouwd, die werd gewijd aan Machuut. Deze kerk onderging in 1830/1831 een ingrijpende verbouwing. Een nieuwe verbouwing, waardoor de kerk haar huidige aanzien kreeg, vond in 1858/1860 plaats.

De Heilige Machutus wordt aangeroepen tegen Engelse ziekte en epilepsie. Voor de verering van Machuut in de middeleeuwen waren enkele, niet nader gepreciseerde, relieken van deze heilige van betekenis. Deze zijn vermoedelijk in 1572 verloren gegaan. Nadere gegevens over bedevaarten naar Monster ontbreken. Dit kan erop wijzen dat Machuut nooit grote aantallen bezoekers heeft getrokken. Wellicht zijn de bedevaarten naar Monster pas in de 15e of zelfs in de 16e eeuw ontstaan. Vanaf deze tijd werd Machutus ook in andere plaatsen bezocht. Hier zocht men op voorspraak van de heilige vooral genezing van Engelse ziekte, ook wel aangeduid als ziekte van Machuut. Dat ook Monster door bedevaartgangers werd bezocht toen Machutus een populaire heilige was, zal wel te maken hebben met het bijzondere feit hij hier kerkpatroon was. In geen enkele andere plaats in de Noordelijke Nederlanden was dat het geval. In Monster werd hij echter niet bezocht vanwege Engelse ziekte maar vanwege epilepsie. Uitzonderlijk is dat niet. Uit de 17e eeuw zijn in verschillende plaatsen in de Republiek genezingen bekend van de ziekte van Machutus waarbij het om epilepsie lijkt te gaan.

In juli 1867 maakte pastoor Bauer een pelgrimsreis naar Zwijndrecht bij Antwerpen. De kerk in deze plaats beschikte over relieken van Machutus, die jaarlijks door vele gelovigen werden vereerd. Bauer wist hiervan een gedeelte te verkrijgen voor zijn kerk. De relieken arriveerden in november in Monster, met brieven van de bisschop van Gent. De bisschop van Haarlem erkende de relieken voor echt en stond openlijke verering toe. Ook werd door hem in de parochiekerk van Monster een 'Broederschap van den H. Machutus' opgericht. Bauer liet in Gent 3000 prentjes en ook litanieën van Machutus drukken. In 1880 publiceerde hij Godvruchtige oefeningen ter eere van de HH. martelaren Adrianus en Jacobus, van de zeven smarten van Maria, en den H. Machutus. Dit boekje bevat een 'Litanie van den H. Machutus', een 'Hymne ter eere van den H. Machutus' en een 'Smeeklied tot den H. Machutus'. Deze teksten worden voorafgegaan door gegevens over de Machutusverering in Monster en ook elders.

Van verering van Machutus rest anno 1996 weinig. Het veertigurengebed, waaraan in de begin van de 20e eeuw meer dan 1000 parochianen deelnamen, werd tot in de jaren zestig gevierd. Thans is dat niet meer het geval. Alleen wordt op zaterdag en zondag na 15 november nog het patroonsfeest gevierd.