Interview met pastoor Steenvoorden

Inleiding
De parochie Sint Adrianus in Naaldwijk kent een geschiedenis van eeuwen. Vanaf de 12de eeuw wordt er al door katholieken samengekomen; aanvankelijk in een houten onderkomen, later in de kerk aan het Wilhelminaplein. Via de schuilkerk aan de Zwartendijk en twee kerkgebouwen aan de Dijkweg uit 1790 en 1870 belandde de kerkgemeenschap uiteindelijk in 1931 in het huidige gebouw aan de Molenstraat. De huidige Adrianuskerk is in 2001 door een gezamenlijke inspanning van de huidige pastoor Jaap Steenvoorden en heel veel parochianen geheel gerenoveerd en werd in 2005 beschermd rijksmonument.

Pastoor Steenvoorden is de 17e pastoor op rij sinds het eerste Adrianusgebouw in Naaldwijk in 1787 en de 7e Pastoor in de huidige Adrianuskerk die dit jaar (2016, red.) 85 jaar bestaat. In dit interview bespreekt de Werkgroep Open Kerk met hem een aantal onderwerpen zoals zijn achtergrond, roeping en invulling van het priesterambt in deze tijd in combinatie met alle uitdagingen die daarbij horen. Tijdens het interview wordt ook gesproken over het eerste lustrum van de RK parochiefederatie Sint Franciscus 'tussen duin en tuin' en het gegeven dat de huidige Paus Franciscus dezelfde naam koos bij aanvang van zijn ambt als wij voor onze federatie.

Ontwikkelingen in de geloofsgemeenschap
De individualisering, zelfbeschikking en secularisatie in de huidige maatschappij spelen een grote rol bij de huidige ontkerkelijking. Mensen zijn op een andere manier dan voorheen betrokken bij de kerk en religie betrokken en zij komen in toenemende mate alleen bij gelegenheden. Er moet hard aan getrokken worden om mensen te betrekken, maar er zijn zeker lichtpuntjes zoals:

a.   Moeder/dochterkoor in De Lier
b.   RKJ (Rooms Katholieke Jongerengroep) Westland
c.   De WJD (Wereld Jongeren Dagen)
d.   M (Mattheus) 25 Westland, een project dat jongeren tussen de 12 en 18 jaar uitdaagt tot ondersteuning van de zwakkeren in onze samenleving
e.   Jongerenvieringen
f.    Pastores die zich speciale inzetten voor de jongeren

N.a.v. de vraag over betrokkenheid bij de kerk bij onze protestantse broeders, beaamt pastoor Jaap Steenvoorden dat bij ouderen sprake is van een grotere betrokkenheid, maar dat ook hier m.n. bij de jeugd dezelfde factoren spelen als bij ons; de verschillen en wijze van aanpak zijn niet echt groot. Het is belangrijk om de jeugd te bereiken.

Priesterstudent Eli Stolk is momenteel als stagiair in onze geloofsgemeenschap werkzaam. Eli Stok is van een jongere generatie en hij is belangrijk voor jong volwassenen. Hij is bij voorbeeld actief in een serie lezingen over Religie en Geweld. Eli is een inspirerend persoon en ook een verrijking voor mij. Verder is de kerk bij voorbeeld ook present in de jongeren samenleving zoals bij de scouting en de voetbal.

Vrijwilligers
Een artikel in AD-Westland uit september 2015 gaf duidelijk weer dat in het algemeen de taak van de vrijwilligers onder grote druk staat.

Het werven van vrijwilligers is een maatschappelijk probleem, maar toch mogen wij niet klagen. In onze parochie mogen wij ons verheugen in een grote groep vrijwilligers in onze geloofsgemeenschap die zich inzet voor onze kerk. Vacatures kunnen meestal redelijk worden ingevuld. Ook voor projecten zijn vaak wel mensen te vinden.
Maar bij sommige groepen zoals koren, is het wel lastig om nieuw aanwas te werven. Wat een belangrijke rol speelt is dat veel vrouwen werken, een groot verschil met vroegere tijden!

Paus Franciscus
Kort na de totstandkoming van de federatie is Jorge Mario Bergoglio gekozen tot paus en hij nam hierbij de naam Franciscus aan.

Ik beschouw de naamkeuze van de Paus als een mooie samenloop van omstandigheden met onze naamkeuze voor de federatie. De H. Franciscus
(1182-1226) leefde ook in overgangstijd. Hij wordt ook wel een heilige van de ecologie genoemd, een onderwerp dat ook in onze tijd sterk speelt. De boodschap die hij van de Heer kreeg, is: Herstel mijn huis. Aanvankelijk vulde hij deze taak letterlijk in, maar al snel zag hij in dat het om de mensen ging en gaat.

Paus Franciscus schreef vorig jaar de encycliek Laudato Si. Dat gaat ook over het behoud van de schepping, maar ook over de barmhartigheid.
Zijn boodschap: “Elk mens telt mee!” Dit alles spreekt mij zeer zeker aan!

Een positieve ontwikkeling is ook dat de Paus tijdens zijn nog relatief korte pontificaat veel gezag heeft gekregen, ook bij wereldleiders. Ik ben blij met de doorbreking van een sombere periode, waarbij het alleen nog maar over het misbruik in de kerk leek te gaan. Paus Franciscus is nu ca 3 jaar onze paus en hij is een voorbeeld van eenvoud. Hij woont niet in een paleis, leeft niet in een ivoren toren, hij preekt als een dorpspastoor in begrijpelijke taal. Ook is hij zeer betrokken. Een voorbeeld: hij reist naar Lesbos en neemt 12 vluchtelingen op!

De paus heeft zich onlangs verzoenlijker getoond over mensen die een afwijkende geaardheid hebben en mensen die zijn gescheiden. Bent u blij met deze ontwikkelingen?

De paus heeft zijn barmhartigheid willen tonen. Het zijn kinderen van God. Hij toont zich mild en ruimhartig, maar zie het niet als een erkenning van het homo huwelijk.

Het aantal roepingen in m.n. de westerse wereld is dramatisch teruggelopen. Dit probleem speelt in veel mindere mate bij onze protestantse broeders. Bent u het met ons eens dat het celibaat een groot obstakel is in deze?

Ik ga er niet van uit dat er tijdens het pontificaat van Paus Franciscus een versoepeling t.a.v. het celibaat komt. En als er zich op een gegeven moment weer een nieuwe paus aandient, moeten we weer afwachten welke kant het op gaat. Ook bij de protestanten loopt het aantal roepingen terug en ook daar speelt de secularisatie. Het celibaat is inderdaad voor sommigen een obstakel om te kiezen voor het gewijde ambt. Wij zitten in een relatief gunstige regio, maar als je bedenkt dat er in heel Zeeuws Vlaanderen nog maar één priester is, dan is dat zeer zorgelijk te noemen.

Maar kijk ook naar positieve ontwikkelingen. Er zijn toch steeds weer mensen die zich aangetrokken voelen tot de kerk en een taak in onze gemeenschap op zich nemen. Kijk ook naar een toename van roepingen in ontwikkelingslanden, die in toenemende mate bij ons komen werken. Hierdoor ontstaat dus een soort omgekeerde missie.

Federatie
De parochiefederatie Sint Franciscus tussen duin en tuin bestaat in 2016 vijf jaar. Als we terugkijken naar de start dan zijn wij begonnen met een Pastoraal Beleidsplan. Hierin worden doelstellingen geformuleerd over allerlei onderwerpen die in de kerk spelen. Deze doelstelling zijn hierin ook SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch, tijdgebonden) gemaakt. Het verloopt naar wens. Wij zijn inmiddels beland in de 3^e fase van het beleidsplan (2014 -2016).

Er zijn geen echte tegenvallers. Wel is het traject “meer catechese” lastig.  Er heerst echter een goede sfeer in het team, de verhoudingen tussen de bestuurders is goed en we mogen ons verheugen in een groot draagvlak. De geografische verdeling in HGMP, Manaho, De Lier en Waterheul werkt naar behoren. Ook de uniformiteit in de dienstverlening, die noodzakelijk is als pastores op alle locaties moeten kunnen werken, heeft goed gestalte gekregen. Qua bemensing van de federatie bestaat ons team nu uit 4 pastores, een diaken en 2 pastoraal medewerksters. De taken zijn zowel geografisch als naar capaciteit goed ingevuld. Zelf voel ik mij als een “meewerkend voorman”. Pastor Smulders gaat ons eind augustus verlaten en ook de termijn van stagiair Eli Stok loopt binnenkort af. Gemeten naar de situatie in de Nederlandse kerk, hebben wij nog een bevoorrechte positie. Kijk bij voorbeeld naar de situatie in Zeeuws Vlaanderen. Maar op de langere termijn, zal door de geringe aanwas, naar verwachting ook ons team helaas kleiner worden.

Achtergrond
U bent binnenkort 17 jaar a) voorganger in de Adrianusparochie, maar ook
b) pastoor in Manaho-verband en later c) moderator/teamleider van de federatie “Sint Franciscus tussen duin en tuin”. Hoe kijkt u terug op deze lange periode met zo’n veelzijdige takenpakket?

Er zijn in de achterliggende periode erg veel pastores overleden. Dat heeft een grote impact gehad. Je bent met mensen bezig. Ik heb veel sacramenten mogen toedienen en tegelijkertijd misschien wel 1000 mensen begraven. Het is heel veelzijdig. Hoogtepunten waren de renovatie van onze kerk, wat nog maar weer eens liet zien hoeveel mensen je voor zo’n doel kunt mobiliseren en wat zo doende ook de gemeenschapsopbouw stimuleert. We hebben het 75 jarig bestaan van de kerk en ook het 225 jarig bestaan van de Adrianusparochie mogen vieren. Honselersdijk vierde zijn 100 jarig en de Maasdijk z’n 40 jarig bestaan. Ook de kerkveiling en bedevaarten zijn ieder jaar weer een hoogtepunt. Kortom, er is erg veel om dankbaar voor te zijn en ik heb het nog steeds prima naar mijn zin!

Werkdruk en ontspanning
Voelt u zich, na de recente “personeelsuitbreiding” wat meer ontspannen?

Ik ben er nooit gebukt onder gegaan, ook al was en is het erg druk. Tegelijk realiseer ik me dat we in een luxe positie verkeren, zeker in het licht van de situatie om ons heen.
Elk jaar plan ik een (wandel)vakantie en dit jaar ga ik een tocht langs de Donau maken, een rivier die 10 landen doorkruist. De tijd ontbreekt om alle landen aan te doen, maar daar gaat het ook niet om. Het gaat er meer om met wat meer diepgang van het land te proeven. Ik heb er weer zin in.

Ten slotte
Heeft u nog iets (leuks) toe te voegen aan het bovenstaande?

We hebben al veel besproken, maar toch heb ik nog wel wat toe te voegen.
In de galerij van pastoors in de tuinkamer in de pastorie is nog maar één plek vrij. Toch hoop ik -na een zo’n lange traditie- nog veel opvolgers te krijgen!

voorjaar 2016