Wereldgebedsdag voor de schepping

Paus Franciscus besloot in de zomer van 2015 elke eerste dag van de maand september voortaan voor de gehele katholieke kerk te bestemmen tot speciale gebedsdag voor het milieu. Het is gaan heten: Wereldgebedsdag voor de schepping. Met deze gebedsdag sluit de Kerk aan bij de dag van gebed voor het milieu die de orthodoxe kerk viert en de ‘scheppingsperiode’ waartoe de Wereldraad van Kerken in 1997 opriep. De Wereldgebedsdag voor de schepping is een moment waarop de kerk ons vraagt het wonder te overwegen van de schepping en na te denken over hoe wij de schepping zo goed mogelijk kunnen ‘beheren en bewaren’ (denk aan Genesis 2,15).

In de encycliek Laudato Si gaat Paus Franciscus ook uitgebreid in op de klimaatverandering en andere ernstige milieuproblemen. Het gaat om verschijnselen die door onverantwoordelijk en egoïstisch menselijk gedrag veroorzaakt worden, aldus de paus. Wij, gelovigen, mogen daarop niet met onverschilligheid reageren. Wij zijn verbonden met de hele schepping en ‘vormen met de andere wezens van het universum een waardevolle allesomvattende gemeenschap‘. Geluk bevindt zich daar waar gekozen wordt voor een eenvoudige levensstijl, waar niet alleen voor winst wordt gewerkt, maar ook om zin te geven aan het bestaan. Daar waar gedeeld wordt, waar iedereen bijdraagt aan een goede, rechtvaardige en gezonde toekomst voor iedereen. Dat vraagt solidariteit met de schepping.

Bij de start van ons gelovig seizoen is er terecht veel aandacht geweest voor het milieu. Naast deze gebedsdag wordt de oogstdankdag gevierd, de solarauto (TU Delft) stond in de Bartholomeuskerk te pronken in het kader van Open Monumenten Dag, de zonnepanelen van verschillende kerken hebben deze hete zomer extra veel ‘opgebracht’ en de Ocean Cleaner is na jaren voorbereiding eindelijk opgetuigd en uitgevaren om een begin te maken met de enorme berg plasticafval in de zeeën van de wereld.

De Wereldgebedsdag in Nederland stond in het teken van: ‘Uit de klei getrokken’. Klei heeft iets maakbaars; je kunt er beelden of bakstenen van maken. Klei verwijst ook naar de geschiedenis van ons land. Grote gedeelten zijn ontworsteld aan het water. En nog steeds kost het enorme inventiviteit en daadkracht om het water van rivieren en zee te beheersen. Dat heeft de lange periode van droogte afgelopen zomer ook weer aangetoond.    
Bij klei zullen velen ook denken aan de eeuwenoude landschappen in de noordelijke provincies van ons land. Dat wij, als rijk land, vaak niet de juiste maat weten te houden in onze omgang met het milieu is de afgelopen tijd schrijnend duidelijk geworden rondom de gaswinning in Groningen. Decennialange uitputting heeft tot een catastrofale situatie geleid voor veel bewoners in deze regio. De les die we steeds weer moeten leren is dat de grenzen van de natuur niet overschreden kunnen worden zonder dat dit zware consequenties heeft.

Uiteindelijk verijst klei niet voor niets ook naar onze afkomst en bestemming: “Gedenk mens, stof zijt gij en tot stof keert gij terug”(Gen. 3,19). God heeft ons geboetseerd uit het klei der aarde. Wij zijn die aarde. Laat het ons uitnodigen tot bescheidenheid in de deelname aan Gods schepping. Dan nemen we onze taak van ‘beheren en bewaren’ als gelovigen serieus, en wordt er nog iets van Gods mooie schepping bewaard voor onze kinderen.

diaken Walther Burgering